धार्मिक ग्रन्थ अनुसार हिन्दू धर्ममा तीन प्रमुख देवता रहेका छन्: ब्रह्मा, विष्णु र महेश। यी तीन देवताहरूले सृष्टिको रचना, संरक्षण र विनाशमा विशेष भूमिकाहरू खेल्नुभएको छ। ब्रह्मालाई सृष्टिका कर्ता मानिन्छ, जसले सृष्टिको प्रारम्भमा संसारको निर्माण गरेका छन्। ब्रह्माले सृष्टिलाई विभिन्न रूप र आकारमा गढ्नका लागि असीमित सृजनात्मकता प्रयोग गरेका छन्। विष्णु संसारको संरक्षण गर्ने देवता हुन्, जसले मानवता र धर्मको रक्षा गर्नका लागि विभिन्न अवतारमा प्रकट भएर सृष्टिलाई बचाएका छन्। विष्णुका अवतारहरू जस्तै राम र कृष्णले धर्मको पुनर्स्थापना गर्न र अधर्मलाई समाप्त गर्न महत्वपूर्ण कार्य गरेका छन्। महेश, जसलाई भगवान शिव पनि भनिन्छ, विनाशको देवता हुन्, जसले संसारको पुनः सृजना र परिवर्तनको प्रक्रिया मार्फत जीवनलाई निरन्तरता दिन महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छन्। शिवको विनाशकारी शक्ति जीवनको चक्रमा अनिवार्य हुन्छ, जसले पुरानो र बेमेललाई समाप्त गर्दै नयाँ सुरुवातको बाटो खोल्छ।
यी तीन देवताहरूको विशेषता र शक्तिको विश्लेषण गर्दा, धार्मिक ग्रन्थहरूमा ब्रह्मा, विष्णु र महेशबीच निरन्तर संवाद र प्रतिस्पर्धा प्रस्तुत गरिएको छ। एकपटक ब्रह्माले आफ्नो उत्पत्ति र स्थिति परख्नको लागि घोर तपस्या गरे। तपस्यामा उनले विष्णुको कमल फूल देखे जसले उनलाई विष्णुको महत्त्व र स्थानबारे ज्ञान दियो। ब्रह्मा जसलाई सृष्टिको कर्ता मानिन्छ, उनले विष्णुको अस्तित्व र शक्तिलाई अनुभव गरे र थाहा पाए कि उनी आफ्नो स्थानमा एक्लै छैनन्। यता भगवान विष्णुले ब्रह्मालाई भने कि उनले सृष्टि गरिसकेको सन्दर्भमा उनलाई श्रेठता दिइएको हो, जसले ब्रह्माको दम्भ र गर्वलाई चुनौती दियो।
यस संवादबाट ब्रह्मा र विष्णुको बीचमा गम्भीर बहस हुन थाल्यो। यसका परिणाम स्वरूप महेशले आक्षेपमा आएको स्थिति सम्हाल्न र विवादलाई समाधान गर्न हस्तक्षेप गरे। महेश, जसलाई शान्ति र संतुलनको प्रतीक मानिन्छ, उनले एक अद्भुत परिक्षण प्रस्तुत गरे, जसले ब्रह्मा र विष्णुको बीचको प्रतिस्पर्धालाई स्पष्ट बनायो। यस घटनामा, शिवले भन्नुभयो कि उनी स्वयं सृष्टिको सार हुन् र तिनै दुई देवतासँग तुलना गर्न सकिंदैन, किनकि सृष्टि, संरक्षण र विनाशको चक्रमा सबैको आफ्नै महत्त्व छ।
यो घटनाले दर्शाउँछ कि शक्ति र महत्त्वको मापदण्ड सदैव विवादास्पद रहन्छ। देवता हरूको विशेषता र भूमिकाबारे गहिरो विचार गर्न आवश्यक छ, जसले सृष्टि र जीवनको गहिराइमा दर्पण जस्तै कार्य गर्दछ। यसैले, धार्मिक ग्रन्थहरूले तीनै देवताको शक्तिलाई बराबरीको मानेमा प्रस्तुत गर्दै, सृष्टि, संरक्षण र विनाशको चक्रमा तिनीहरूको अभिन्न योगदानलाई दर्शाउँछन्। यस हिसाबले, ब्रह्मा, विष्णु र महेशको पवित्र त्रिदेवत्वले विश्वमा सन्तुलन र व्यवस्था कायम राख्न महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ, जसले सम्पूर्ण सृष्टिलाई सुचारु र गतिशील राख्दछ।
