श्रीमद भगवद गीता एउटा अत्यन्त पवित्र र महत्वपूर्ण ग्रन्थ हो जुन भगवान श्री कृष्णले अर्जुनलाई महाभारत युद्धको मैदानमा सुनाउनुभएको हो। यो ग्रन्थ सम्पूर्ण विश्वभरिका मानिसहरूको जीवनमा आस्था, मार्गदर्शन र जीवनका उद्देश्यहरू बुझ्नका लागि एक अमूल्य धरोहरको रूपमा रहेको छ। भगवद गीता धार्मिकता र नैतिकताको महत्वपूर्ण शिक्षाहरू समेटिएको छ। यसको १८ अध्याय र ७०० श्लोकहरूले मानिसलाई जीवनका विभिन्न पहलुहरूको सन्देश दिएका छन्। यहाँ प्रस्तुत गरिएको छ भगवद गीताका १११ प्रमुख विचारहरू, जसलाई बुझेर तपाईं आफ्नो जीवनलाई एक नयाँ दिशा दिन सक्नुहुन्छ।
१. शरीर र आत्मा बीचको भिन्नता
भगवान श्री कृष्ण भन्छन् कि शरीर नाशवान छ, तर आत्मा अजर अमर छ। जीवनमा हामीले सधैं आत्माको महत्व बुझ्न आवश्यक छ, जसले मृत्यु र जीवनको बीचको साँचो अर्थलाई प्रकट गर्छ।
२. कर्तव्य र कर्म
भगवद गीतामा कृष्णले अर्जुनलाई कर्तव्य पालन गर्नका लागि प्रोत्साहित गर्नुहुन्छ। कर्म गर्ने बेला फलको आशा नगरी त्यसको जिम्मेवारी ठीकसँग पूरा गर्नु पर्छ।
३. ध्यान र साधना
ध्यान र साधनाले मात्र मानिसलाई आत्मज्ञान र शान्तिको अनुभव हुन्छ। यी प्रक्रियाले तपाईंलाई जीवनका सत्यको अनुभूति दिलाउँछन्।
४. सत्य र असत्यको भेद
भगवान कृष्णका अनुसार सत्य नै वास्तविकता हो, र असत्य मात्र भ्रमको रूपमा कार्य गर्दछ। सत्यको मार्गमा नचल्नुले तपाईंलाई भट्काउन सक्छ।
५. विश्वास र श्रद्धा
जीवनमा विश्वास र श्रद्धा अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छन्। भगवानको मार्गमा श्रद्धा राखेर तपाईं सबै समस्याहरूको समाधान पाउन सक्नुहुन्छ।
६. हर्ष र विषादको सामंजस्य
श्री कृष्णले अर्जुनलाई हर्ष र विषादको बीचमा सन्तुलन राख्नका लागि सुझाव दिनुहुन्छ। खुशी र दुखको अवस्था जीवनको एक अपरिहार्य हिस्सा हो।
७. मुक्ति र मोक्ष
भगवद गीताले प्रकट गरेको सबैभन्दा ठूलो सन्देश हो कि मोक्ष र मुक्ति केवल आत्मज्ञान र भगवानसँगको सम्बन्धमार्फत प्राप्त गर्न सकिन्छ।
८. आत्मसमर्पण र त्याग
भगवान श्री कृष्ण भन्छन् कि आत्मसमर्पण र त्यागमार्फत मात्रै व्यक्ति पूर्ण शान्ति र सुख पाउन सक्छ।
९. समान दृष्टिकोण
श्री कृष्णका अनुसार तपाईंको दृष्टिकोण समान राख्नुपर्छ। तपाईंको जीवनमा अरूसँगको व्यवहार र हकमा निष्पक्ष र समान रहनु आवश्यक छ।
१०. उद्धार र सहायिका
भगवान श्री कृष्णले भनेका छन् कि जो साँचो मनले भगवानमा विश्वास राख्छ र उहाँको मार्गमा अग्रसर हुन्छ, उहांसँग भगवान सधैं रहन्छन् र उहाँका सबै कष्टहरू हटाउँछन्।
११. पुनर्जन्म र आत्मा
भगवद गीतामा पुनर्जन्म र आत्माको पुनरागमनको बारेमा व्याख्या गरिएको छ। आत्मा अनन्त छ र यसले विभिन्न जन्महरू लिन्छ।
१२. प्रेरणा र सकारात्मक सोच
भगवद गीताले हामीलाई प्रेरित गर्दै सकारात्मक सोचको महत्त्वको बारेमा बताउँछ। सकारात्मक सोचले हाम्रो जीवनलाई आनन्दित र सफल बनाउँछ।
१३. विहीन कर्तव्य
भगवान श्री कृष्णले बताउनु भएको छ कि जसले निस्वार्थ भावले आफ्ना कर्तव्यहरू निर्वाह गर्छ, उसलाई जीवनका सबै पथमा सफलता मिल्छ।
१४. विवेक र शान्ति
जीवनमा विवेक प्रयोग गर्नु अत्यन्त महत्त्वपूर्ण छ। यसले तपाईंलाई शान्त र स्थिर जीवन बिताउन मद्दत गर्छ।
१५. मनको नियन्त्रण
भगवद गीतामा श्री कृष्णले मनको नियन्त्रण गर्नका लागि ध्यान र साधना गर्नका लागि बताउँछन्। यसले व्यक्ति आफ्नो जीवनमा शान्ति र आत्मविश्वास प्राप्त गर्न सक्छ।
१६. निस्कलंक आचरण
आफ्नो जीवनमा निस्कलंक र शुद्ध आचरण राख्नु जीवनको प्रमुख उद्देश्य हो।
१७. दया र करुणा
भगवान श्री कृष्णका अनुसार, दया र करुणा मानव जीवनका अत्यन्त महत्त्वपूर्ण गुणहरू हुन्। यी गुणहरूले तपाईंको सम्बन्ध र समर्पणलाई मजबूत बनाउँछन्।
१८. आध्यात्मिक उन्नति
भगवद गीता एक मार्गदर्शनको रूपमा काम गर्छ जसले व्यक्ति आत्मिक उन्नति र विकासमा सघाउँछ।
१९. आध्यात्मिक साधना र चिन्तन
साधना र चिन्तनका माध्यमबाट तपाईं आफ्नो जीवनका सबै समस्याहरूलाई हल गर्न सक्षम हुनुहुन्छ। यी सबै अभ्यासहरूले तपाईंलाई आध्यात्मिक शान्ति र समृद्धि दिलाउँछन्।
२०. आत्मा र परमात्मा बीचको सम्बन्ध
भगवान श्री कृष्ण भन्छन् कि आत्मा र परमात्मा एक अर्कामा अभिन्न छन्। जब तपाईं आफूलाई परमात्मामा समर्पण गर्नुहुन्छ, तपाईंलाई पूर्ण शान्ति र आनन्द प्राप्त हुन्छ।
भगवद गीता जीवनको सबैभन्दा गहिरो शिक्षाहरू दिन्छ। यसको पठन र अध्ययनले तपाईंलाई आफ्नो जीवनलाई उच्च मानकमा पुर्याउन र साँचो उद्देश्यको खोजी गर्न सघाउँछ।
