यदि खुसी हुन चाहनुहुन्छ भने जीवनको निर्णय आफ्नो परिस्थिति हेरेर लिनुहोस् । दुनियाँलाई हेरेर निर्णय गर्नेहरू दुखी रहन्छन् । जो सुकैले जे सुकै भनोस्, आफुलाई शान्त राख्नुहोस किनकी सूर्यको किरण जतिसुकै बलियो भएपनि समुन्द्र सुख्खा नै हुन्छ । एकजनाले गुनासो गरे, हे भगवान, मैले धेरै मेहनत गरेर गुँड बनाएको थिएँ, तपाईंले आँधी पठाउनुभयो र मेरो घर भत्कियो, माथिबाट आवाज आयो, तिम्रो गुँडमा सर्प आएको थियो, तिमीलाई खानको लागि, त्यसैले मैले आँधी पठाएँ । तिमी ब्यूँझन्छौ र उडेर जान्छौ ताकी तिम्रो जीवन सुरक्षित रहोस् भनेर त्यसो गरेको हो ।
हाम्रो जिवनमा कती समस्या आउँछन् । हाम्रा भगवानले हामीलाई समस्याबाट कसरी बचाउनुहुन्छ भन्ने हामीलाई थाहा छैन । यदि तपाईंलाई लाग्छ कि भगवानले तपाईंलाई समस्यामा ल्याउनुभएको छ, तब विश्वास गर्नुहोस् कि उहाँले तपाईंलाई समस्याबाट पार गर्नुहुनेछ । मनको पीडाको कुनै अन्त्य हुदैन, त्यसैले अरुलाई गाली गर्नुको कुनै फाइदा छैन । सरल उपाय भनेको आफ्नो मन भगवानमा समर्पण गर्नु हो । भगवान संग जोडिने बित्तिकै सुख, शान्ति, संयम, धैर्यता मिल्नेछ, जीवनमा शक्ति र प्रेम पनि मिल्नेछ। नयाँ उर्जाको सन्तुष्टि र जीवनको सही मार्ग अवश्य सुरु हुन्छ र हाम्रो मन कसरी पीडाबाट मुक्त हुन्छ भन्ने हामीलाई थाहा हुँदैन । यदि भगवानले तपाईलाई, तपाईले भने भन्दा बढी पर्खन लगाउनुहुन्छ भने, तयार हुनुहोस्, तपाईले मागेको भन्दा धेरै दिनुहुनेछ । जसरी मरेको मानिसलाई काँधमा काँध दिनुलाई मानिसले पुण्य ठान्छन्, त्यसरी नै जिउँदोलाई साथ दिनुलाई पुण्य ठान्ने हो भने जीवन सहज हुने थियो । तपाईललाई जीवन दिनेले तपाइको विगतको बारेमा केही सोचेको हुनुपर्छ भनेर नसोच्नुहोला । भोलि समस्याले भरिपूर्ण भए पनि भोली भन्ने कुरा तपाईको हातमा छ ।
मन अन्धो छ । यसको आफ्नै ज्ञान छैन । मनलाई केही थाहा छैन र त यसले सही दिशामा मार्गदर्शन गर्छ । तसर्थ आफ्नो अन्धो दिमागका शब्दहरू पछ्याएर महत्त्वपूर्ण कार्यहरूबाट टाढा रहनुपर्छ । सधैं आफ्नो बुद्धिले काम गर्नुपर्छ, दिमागले होइन किनकि अन्धो दिमागले तपाईलाई महत्त्वपूर्ण काम गर्नबाट सधैं रोक्छ । जब तिमी आफ्नो बुद्धिद्वारा महत्त्वपूर्ण काम गर्न थाल्छौ, तब बिस्तारै तिम्रो मन तिम्रो साथी बन्न थाल्छ, तर अहिले तिम्रो मन तिम्रो शत्रु बनेको छ जसले तिमीलाई दिनदिनै बर्बाद गर्दैछ । मनमा आएका विचारहरू बाहिर नराख्नुहोस् । जसरी गोप्य मन्त्रको रक्षा गर्नुहुन्छ, त्यसैगरी आफ्नो ठूलो लक्ष्यलाई ध्यानमा राखेर रक्षा गर्नुहोस् । पूरा काम गर र काम सकिएपछि मात्र बोल किनभने धेरै जसो आफ्नो समस्या देखेर त्यति दु:खी हुदैनन् जति अरुको प्रगति देखेर दुखी हुन्छन् । जब कुनै ठूलो लक्ष्यको लागि ठूलो चीज हुन्छ, ती चीजहरू केवल ती मानिसहरूसँग साझा गर्नुहोस् जसले आफ्नो जीवनमा ती चीजहरू चाहन्छन् । के तपाई आफै भित्र यसलाई बचाउने साहस छ ? कहिले आफ्नो आर्थिक अवस्था कमजोर भयो, कहिले ठुलो नोक्सानी भयो, कहिले सबै थोक चोरी भयो वा नष्ट भयो भने त्यो चिजलाई आफूभित्र सुरक्षित राख्नुहोस् र आफ्नो कमजोर आर्थिक अवस्थाको बारेमा आफ्ना साथीभाइ वा आफन्तहरूलाई खबर गर्नुहोस् ।
सहानुभूति पाउनको लागि चार आँसु पनि नदेउ किनकी याद राख तिमी भित्र कम छौ तर बाहिर पूरै बल छ किनकी यदि मान्छेले थाहा पाए तिमीमा पैसाको कमी छ, आर्थिक समस्या छ भने उनीहरुले आफ्नो व्यवहार परिवर्तन गर्छन् । अनि समय भन्दा अगाडी नै समाप्त पार्छन किनकी प्रकृतिको नियम छ कि जोसँग पैसा छ उसले त्यो पैसा पाउँछ र पैसा पाउनको लागि पैसा देखाउनुपर्छ, त्यसैले जब आर्थिक अवस्था कमजोर हुन्छ तब धेरै मुस्कुराउनुहोस् र धेरै बल देखाउनुहोस् किनभने मानिसहरूले जति बुझ्छन्, तपाईं तिनीहरूलाई तो भन्दा बढी देखाउनुहोस् । मध्यस्थता स्वीकार गर्न बन्द गर्नुहोस् । विगतको बारेमा सोचेर दुखी हुन छोड्नुहोस् । त्यहाँ के छैन भनेर चिन्ता गर्न छोड्नुहोस् । भोलि के हुन्छ भनेर चिन्ता गर्न छोड्नुहोस् । एउटा कुरा सधैं याद राख्नुहोस् कि सबैभन्दा पहिले, कुनै पनि साथीलाई विश्वास नगर्नुहोस् । यदि तपाईको वरिपरि कोही मानिसहरु छन् जसको जीवनशैली निरन्तर नकारात्मक गतिविधिमा लिप्त छ, चाहे जतिसुकै गरिबीले ग्रसित किन नहोस्, आज होइन भोलि पक्कै पनि तपाईलाई हानि पुर्याउनेछ ।
तपाईले आफुलाई परिवर्तन नगरेसम्म तपाईको जीवनमा केहि परिवर्तन हुनेछैन । सत्य तपाईको अनुहारमा छ । बोल्ने र रिसाउने मान्छेहरू ती मान्छेहरू भन्दा लाखौं गुणा राम्रो हुन्छन् , जसले तपाईंको अगाडि केही बोल्छन् र पछाडि केही अरू बोल्छन। कसैको पिडा बुझ्न को लागी मान्छे भित्र मान्छे हुनु जरुरी छ । कागले कोइलीको स्वर दबाउन सक्छ तर आलोचना गर्नेले सज्जनलाई बदनाम गर्न सक्छ तर आफैं सज्जन बन्न सक्दैन । यदि तपाईं एक्लो हुनुहुन्छ भने यसलाई वरदान सम्झनुहोस् किनभने भगवानले तपाईंलाई आफूलाई सुधार्न र एक्लो हुनको लागि अलि बढी समय दिनुभएको छ । रमाइलो गर्न सिक्नुहोस् किनकि कोही पनि तपाईसँग सधैंभरि रहने छैन । समयको बानी हुन्छ । जे हुन्छ, त्यो पारित हुन्छ । एक सफल व्यक्ति खुसी रहन पनि सक्छ वा नहुन सक्छ । खुसी मानिस अवश्य सफल हुन्छ ।
कसैको साथ हुनु सबैभन्दा मूल्यवान चीज हो । त्यो सम्बन्ध जीवनको सबैभन्दा ठूलो उपलब्धि हो । खुसी हुँदा भगवानलाई नबिर्सनु र दुखी हुँदा भगवानमा आस्था राख्नु मानिसको धर्म हो । तिम्रो अस्तित्वको मुल्य नबुझ्नेलाई छोड्नु राम्रो हो । यदि संसारको हरेक काम मानिसबाट सम्भव भएको भए मेरो अस्तित्व नै हुने थिएन । जहाँ तिम्रो रत्न समाप्त हुन्छ, त्यहाँबाट मेरो अर्थात् भगवानको काम सुरु हुन्छ । बच्चाले के खाने, के पिउने, के लगाउने, हामीले के दिनुपर्छ भन्ने कुरा बच्चाले होइन आमाले सोच्ने बिषय हो ।
भगवान स्वयं देख्नुहुन्छ, झुट र बहानाको गति जतिसुकै तेज किन नहोस्, गन्तव्यमा सहि मात्र पुग्छ । मान्छे रङ बदल्छ बांसुरी बजाउने समयले मन बदल्छ । मानिसको जीवन सुन्दर नोकर र खतरनाक मालिक हो । मानिसको जीवन उसको कर्म मात्र हो । तर जसरी कर्म हुन्छ, जीवन पनि त्यस्तै हुन्छ । कसैले जे गरे पनि पक्कै प्रकाशमा आउनेछ किनभने कर्म कसैको व्यक्तिगत जीवन होइन । जीवन धेरै सुन्दर छ। कहिले हसाउछ त कहिले रुवाउछ । तर जीवनको भीडमा जो खुसी रहन्छ, जीवन उसैको मात्र हो । टाउको झुकेर, हारेर पाउनुको मजा अर्कै छ, रुँदा हाँस्नुको मजा नै अर्कै छ, हार्नु जिन्दगीको पाटो हो तर हारेर जित्ने मजा नै अर्कै छ, असल बन्नको लागि कसैको नक्कल गर्नुपर्छ भन्ने होइन, आफैं यति राम्रो बन्नुहोस् कि मानिसहरूले तिम्रो नक्कल गर्न थाल्छन्, जीवन एक पटक मात्र आउँछ, यो गलत हो । मृत्यु एक पटक मात्र आउँछ, जीवन हरेक दिन आउँछ, जुन दिन तपाईं आफ्नो हाँसोको मालिक बन्नुहुनेछ, कसैले तपाईंलाई रुवाउन सक्दैन । सम्झनुहोस्, राम्रो समय हेर्नको लागि, तपाईंले खराब समयलाई पनि सहनु पर्छ ।
सबैको सेवा गर तर कसैबाट आशा नगर्नु किनकी सेवाको साँचो मूल्य भगवानले मात्र दिन्छन् । सधैं आफ्नो नजर तपाई के प्राप्त गर्न चाहानुहुन्छ र तपाईले गुमाउनु भएको कुरामा होइन । खाना र पानी भन्दा ठूलो कुनै परोपकार छैन र आमाबाबु भन्दा ठूलो कुनै भगवान छैन । यो जीवनको सबैभन्दा ठूलो गुरु मन्त्र हो । अरुलाई नभन्नुस कि यदि तपाईले अरुलाई धेरै सम्मान र समय दिनुभयो भने, मानिसहरूले तपाईलाई दलित व्यक्ति मान्न थाल्छन् । यदि तपाइँ तपाइँको पछाडि तपाइँको बारेमा कुरा भइरहेको छ भने नडराउनुहोस् किनभने यो केवल तिनीहरूको बारेमा हो जसलाई केहि भन्नु छ । याद गर्नुहोस्, सफलता कहिल्यै सोधेर प्राप्त हुँदैन । भिक्षा मात्र पाउनुहुन्छ । सफलता प्राप्त गर्न, तपाईंले आफैलाई कडा मेहनत गर्नुपर्छ । सानातिना गल्तीहरुबाट बच्ने कोसिस गर किनकी मान्छे पहाडबाट होइन साना ढुङ्गाले ठेस खान्छ । आफ्ना गल्तीहरू स्वीकार नगरी, तपाईं कहिल्यै राम्रो व्यक्ति बन्न सक्नुहुन्न ।
कसैलाई केहि दिन थाल्नुहोस् । यसो गर्नुभयो भने इज्जत र धन स्वतः आउन थाल्छ । अहंकारमा डुबेको व्यक्तिले न आफ्नो गल्ती देख्छ न अरूको भलाइ । जीवनमा जति धेरै कठिन परिस्थितिहरू आउँछन्, तपाईं जति बलियो बन्नुहुनेछ र तपाईं जति बलियो बन्नुहुनेछ, जीवन उति सजिलो हुनेछ । यो जीवनको नियम हो । याद राख्नुहोस्, अपमानको बदला लडाइबाट लिन सकिँदैन । यसलाई अर्को व्यक्ति भन्दा बढी सफल भएर लिन सकिन्छ । नराम्रो गर्ने सोच्छौ भने भोलि पिटिनु पर्छ । राम्रो गर्ने सोच छ भने आजै गर। हामी सँगै हुँदा हामीलाई धोका दिने भन्दा ठूलो शत्रु अरू कोही हुन सक्दैन र हाम्रो अनुहारमा हामीलाई नराम्रो बोल्ने भन्दा ठूलो मित्र अरू कोही हुन सक्दैन । याद राख, स्पष्ट बोल्ने तितो हुन्छ तर धोका दिने होइन ।
जीवन जिउने दुइटा तरिकाहरू छन्, एउटा आफूलाई मनपर्ने कुराहरू प्राप्त गर्ने र अर्को तपाईंले हासिल गरेको कुरालाई मन पराउन सिक्ने । चीजहरू प्राप्त हुनु अघि मूल्य हुन्छ र व्यक्तिको मूल्य हराउँछ । दिएपछि आमाबुवाको माया सित्तैमा पाउनुहुन्छ । बाकी यो दुनियाँमा, हरेक सम्बन्धको लागि केही न केही तिर्नुपर्छ । कुनै पनि अपमानलाई यति सम्मानका साथ जवाफ दिनुहोस् कि अर्को व्यक्ति पनि लज्जित होस् । तपाईले आफ्नो समस्या र कठिनाइहरूलाई कहिल्यै हटाउन सक्नुहुन्न जबसम्म तपाई अरूलाई जिम्मेवार बनाउँदैन । जति सक्दो सुन्नुहोस र जति सक्दो कम बोल्नुहोस, त्यसैले होला भगवानले हामीलाई दुई कान र एउटै मुख दिनुभएको छ ।
बारम्बार माफ गर तर बिश्वास एक पटक मात्र गर । जिन्दगीमा कसैलाई यति धेरै महत्व नदिनुहोस् कि अनुहारबाट मुस्कान नै हटोस् । आफ्नो जीवनको समस्या कसैसँग पनि नबढाउनुहोस् । सफलता उसैले पाउँछ जो समय र परिस्थिति अनुसार रुदैनन् । सधैं आफ्नो नजर तपाई के प्राप्त गर्न चाहानुहुन्छ भन्नेमा राख्नुहोस्, तपाईले गुमाउनु भएकोमा होइन । कुनै पनि कुरा आफैमा स्थायी हुँदैन । धेरै तनाव नगर्नुहोस् किनकि परिस्थिति जतिसुकै खराब किन नहोस्, त्यो परिवर्तन हुनेछ । समय संग, धेरै चीजहरू परिवर्तन हुन्छन्, मान्छे, बाटो, भावना र कहिलेकाहीँ हामी पनि ।
आज तिमीले जे गर्यौ, तिमीलाई पनि त्यहि हुनेछ, यो नियति हो । नियम नै यो हो कि कोहि बन्नु छ भने कसैको अभाव बन्नुस आवश्यकता होइन, आवश्यकता कसैले पूरा गर्न सक्छ तर कसैको अभाव पूरा गर्न सक्दैन । यदि तपाईं कसैलाई केहि दिन सक्नुहुन्न भने, केवल प्रार्थना गर्नुहोस् किनकि प्रार्थना एक उपहार हो । जहाँ हामीकै कारण अरुलाई दुख छ भने, त्यहाँबाट टाढा जानु राम्रो हो । सम्बन्ध संग सम्बन्धित सम्बन्धहरु पापीहरुद्वारा संरक्षित छन्, तिनीहरूलाई तोड्न प्रयास गर्नुहोस् । तिनीहरूले यो पनि भनिरहेका छन् कि गल्तीहरूले तपाईंलाई पहिले भन्दा राम्रो बनाउन सक्ने शक्ति छ । छल र पाप जति भोग्न सकिन्छ त्यति मात्रै गर्न सक्छौ किनकि प्रकृतिले कसैलाई छोड्दैन, जमिनमा सबैको हिसाब हुन्छ । यदि तपाइँको कुनै शत्रु छैन भने, यसको मतलब तपाइँ ती ठाउँहरूमा पनि मौन हुनुहुन्थ्यो जहाँ सत्य बोल्नु धेरै महत्त्वपूर्ण थियो ।
प्रेम स्वतन्त्र छ । यति हुँदाहुँदै पनि यो पृथ्वीमा सबैभन्दा महँगो खुसी हो । अहिले सम्म मैले थाहा पाएको छु कि कमजोर मान्छेहरु संग केहि गहिरो सम्बन्धहरु हुन्छन् जसले खेलौना जस्तै बिश्वास तोड्छन् । वर्षा र घामको संयोजनबाट मात्र इन्द्रेणीहरू बन्छन्, त्यसैले तिनीहरू सुन्दर छन् । जीवनको लागि सुख र दु:ख दुवै आवश्यक छ । आफ्नो लागि कम र अरुको लागि बढी बाँच्दा मात्र मानिस चिन्तित र तनावग्रस्त हुन्छ। ठेस लाग्ने पललाई नराम्रो नभन्नु होस् बरु त्यो पलको कदर गर्नुस किनकी त्यो पलले जिउन सिकाउछ । तपाईंको सफलतामा, तपाईंले माया गर्नेहरू संलग्न छन् । तपाईंको संघर्षमा, तपाईंलाई माया गर्नेहरू संलग्न छन् । चमक त्यो हो जो सबैभन्दा पहिले छरिएको छ । यो जीवनको सत्य हो, हरेक पल खुसी छ। खुशी राख्न सकेनौ भने कुनै दिन कोहि बिछोड हुनेछन्, कोहि दुरी सृजना गर्ने कोसिस गर्नेछन्, कोहि तपाई कहाँ कुनै न कुनै अर्थ लिएर आउनेछन् र हजारमा एक/दुई मात्र होलान् जसले तपाइको हात समात्ने बहाना खोज्नेछन् । यदि समय कठिन छ भने, केहि गलत निर्णयले पनि जीवनको वास्तविक अर्थ सिकाउँछ ।
सम्बन्ध कायम राख्नको लागि एउटै शर्त छ, राम्रो हेर, कसैको कमजोरी होइन । आवश्यकताबिना अरुको हेरचाह गर्नु नै असल व्यक्तित्वको पहिचान हो । सधैं भगवानमा आशा राख्नुहोस किनकि यो सारा संसारमा कोही पनि भगवान जति चाँडो सहमत हुदैनन् । जसको मन शान्त छ, जो बोल्दा र कर्म गर्दा शान्त रहन्छ, त्यही व्यक्ति सत्यको प्राप्ति भएको र दुःख-कष्टबाट मुक्त भएको व्यक्ति हो । अरुलाई जलाउनु भन्दा पहिले सलाइको काठी आफै जल्छ । त्यसैगरी, हाम्रो क्रोध पनि सलाइको डण्डी जस्तै हो, जसले अरूलाई नष्ट गर्नु अघि, आफैलाई नष्ट गर्दछ ।
केवल दुई जनाले बुद्धिमानी शब्द बोल्छन्, एक जो बूढो छ र अर्को त्यो हो जसले धेरै सानो उमेरमा खराब समयको सामना गर्यो । तिमीले देख्यौ, यो संसारमा जोश जस्तो आगो छैन, मूर्खता जस्तो जाल छैन, घृणा जस्तो शिकारी छैन, लोभ जस्तो कुनै किनार छैन, गुण ३२ होइन, चार मात्र चाहिन्छ, राम्रो व्यवहार, स्पष्ट नियत, राम्रो हृदय र इमानदारी । तपाईंले थाहा पाउनुहुनेछ कि तपाई बाहेक यो दुनियामा कोहि छैन । त्यस दिनबाट तिम्रो वास्तविक जीवन सुरु हुनेछ । त्यसैले अत्यधिक अपेक्षाहरू रोक्नुहोस् । मनमा शान्ति फेरि आउनेछ । कतिपय मान्छेहरु सधै हाँसिरहेका हुन्छन् किनकी उनीहरुलाई थाहा हुन्छ कि उनीहरुको पीडा बुझ्ने कोही छैन । मनको कुरा कसैलाई सुनाए पनि अरुको हक र सुख खोस्नेले मात्र मजाक उडाउछन् । सम्बन्ध जोगाउन छल र जालसाजीमा महाभारत मात्र लेखिएको छ ।
निकटता र गरिबीले सिकाएको पाठले मानिसलाई भित्रबाट परिवर्तन गर्न बाध्य बनाउँछ । भगवानलाई आफ्नो सबैभन्दा नजिकको साथी बनाउनुहोस् किनभने भगवान मात्र एक हुनुहुन्छ जो सारा संसारले छाडेर गए पनि साथ दिने कोही छ भन्ने भान हुन्छ । तपाईलाई राम्रो गर्न प्रेरित गर्ने, तपाईलाई आफ्नो उत्तर ठान्ने र तपाईको हेरचाह गर्ने, तपाईलाई आफ्नो ठान्ने र आफ्नो घरजस्तो महसुस गर्ने व्यक्तिहरूसँग मित्रता कायम राख्नुहोस् । तपाईलाई मद्दत गर्ने र बुझ्ने मानिसहरू खोज्नुहोस् ।
मृत्युको बेला तिम्रो कुरा कसैले सुन्दैन । तिमीलाई कुन दिशामा तानेको हो त्यो कर्मको गतिले मात्र निर्धारण गर्छ । मानिसले जीवनका चुनौतीहरूबाट भाग्नु हुँदैन, न त भाग्य वा ईश्वरको इच्छा जस्ता बहानाहरू प्रयोग गर्नुपर्छ । तपाईंको सही समय नआएसम्म प्रयास जारी राख्नुहोस् । मानिसको सबैभन्दा असल साथी उसको आफ्नै आत्मा र दिमाग हो जसले राम्रो चीजको प्रशंसा गर्छ र खराब चीजहरूमा भ्रष्ट हुन्छ । तिमी रित्तो हात आएका थियौ र खाली हात जान्छौ । जे आज तिम्रो छ भोलि तिम्रो हो । यो अरू कसैको हुनेछ, त्यसैले जे गरे पनि भगवानलाई अर्पण गरिरहनुहोस् ।
स्वास्थ्य सबैभन्दा ठूलो उपहार हो । सन्तुष्टि नै सबैभन्दा ठूलो धन हो । वफादारी सबैभन्दा ठूलो सम्बन्ध हो । धोका दियौ भने धोका पाउँछौ । आज होइन भोलि पाउनु हुनेछ । भाग्यको ढोकामा टाउको हान्नु भन्दा कर्म गर्नु राम्रो हो । तुफान सृजना गर्नुहोस्, ताकी कर्मको ढोका स्वतः खुल्नेछ । क्रोधको स्थितिमा भ्रमको जन्म हुन्छ । भ्रमले बुद्धि नष्ट गर्छ । बुद्धि नष्ट भएपछि मानिसको पतन हुन्छ । यदि पानीले सजावट छोड्छ भने, यसले विनाश निम्त्याउँछ । यदि वाणीले शिष्टता छोड्छ भने, यसले विनाश निम्त्याउँछ। कसैलाई धोका दिनु एक ऋण हो जुन तपाईले एक दिन कसैको हातमा पक्कै पाउनुहुनेछ। यो कलियुग हो, सधैं तयारीका साथ रहनुहोस्, मौसम र मान्छे कहिले बदलिन्छ भन्ने कुनै ग्यारेन्टी छैन ।
भगवानले भन्नुहुन्छ यदि तिमीले मलाई हेर्यौ भने म पनि तिमीलाई हेर्छु । जुन भावनामा तिमिले मलाई याद गर्छौ त्यही अनुभूति लिएर आउनेछु । बदला लिने विचार नगर्नुहोस् । आरामसँग बस्नुहोस्, जसले तपाईलाई नराम्रो गरेको छ, उनीहरूले अन्ततः उनीहरूलाई पनि त्यस्तै गर्नेछन् । यो संसारमा जोश जस्तो आगो छैन, मूर्खता जस्तो कुनै पासो छैन, घृणा जस्तो शिकारी छैन र लोभ जस्तो कुनै किनार छैन । सुख बाहेक सुखको बाटो छैन । एउटा मात्र बाटो छ, यदि तपाई सहि दिशामा हुनुहुन्छ भने चिन्ता नलिनुहोस् बरु त्यही दिशामा अघि बढिरहनुहोस्, यसो गर्दा तपाईले आफ्नो लक्ष्य अवश्य प्राप्त गर्नुहुनेछ । यो सारा संसारमा समय सबैभन्दा बहुमूल्य चिज हो, त्यसलाई खेर नफाल नत्र अन्त्यमा पछुताउनु बाहेक केही पाउँदैन । जिन्दगीमा आफ्नो तुलना कसैसँग नगर्नुहोस्। जसरी चन्द्रमा र सूर्यको तुलना हुन सक्दैन किनकि दुबै आ-आफ्नो समयमा चम्किन्छन् । कुनै पनि काम गर्दा डर लाग्छ भने सम्झनुहोस् कि सफलताको संकेत हो । त्यो कामलाई तपाइले साँच्चै बहादुरीले पुरा गर्नुपर्ने चुनौती हुन्छ ।
ठूला-ठूला सपना देख्नेहरुको परिक्षा पनि गजबको हुन्छ, हिम्मत पनि बेलाबेलामा हार्छ तर जोशमा निहुरिएर पनि अगाडि बढ्न रोकिनुहुदैन, जुत्तामा परेका ढुङ्गाले हामीलाई अगाडि बढ्नबाट रोक्छ, त्यो ढुङ्गा लाई फालिदिनुपर्छ । मरेको माछालाई मात्र पानीको बहावले चलाउँछ । जीवन भएको माछाले आफ्नै बाटो बनाउँछ । तपाईंको आत्मालाई नभन्नुहोस् कि तपाईंको समस्या कति ठूलो छ । मलाई बताउनुहोस् कि कति ठूलो हिम्मत छ । सफल त्यो होइन जसले आफ्नो शत्रुलाई जित्छ, तर सफल त्यो हो जसले आफ्नो इच्छालाई जित्छ । यदि तपाईंले आफ्नो सपनामा काम गर्न छोड्नु भएको छ किनभने कसैले सोच्दछ कि तपाईंले यो गर्न सक्नुहुन्न । सक्छौ भने त्यो तिम्रो सपना हैन, तिम्रो एउटा सानो चाहना हो, तिमीलाई नजिकबाट नचिनेको मान्छेको भनाईलाई मनमा नलिनु, अगाडि बढेर केही गर्नु, जिन्दगीमा असल मान्छे नखोज । तर आफै राम्रो बन। उड्न नसके दौड । दौडन नसके हिड । हिड्न नसक्ने भए घिस्रिएर हिड गर तर सधै अगाडि बढि नै राख ।
एकपटक एक गुरुले आफ्ना शिष्यहरूलाई सोधे, के तिमीलाई थाहा छ हामी भित्र एउटा ठूलो रहस्य छ? युद्ध निरन्तर चलिरहन्छ, सबै शिष्य चुप लागेर बसेपछि गुरुजीले भन्नुभयो कि वास्तवमा हामी भित्रको सबैभन्दा ठूलो लडाई दुईवटा ब्वाँसोको हो, एउटा कालो ब्वाँसो जसले क्रोध, ईर्ष्या, अहंकार, दुःख, गाली, लोभ, चोरीको भाषा बोल्छ। अर्को सेतो ब्वाँसो जसले आनन्द, प्रेम, दया, विचार र सद्भावनाको भाषा बोल्छ । यस लडाइँको कोलाहलमा हामी पहिलेदेखि नै रहेको मनको शान्तिलाई बिर्सेर अन्यत्र खोज्ने प्रयास गर्छौं । गुरुले भन्नुभएको छ कि यो लडाईको कोलाहलबाट हामी कोही पनि अछुतो छैनौं । यो लडाई म भित्र पनि चल्छ र तिम्रो भित्र पनि । चेलाहरूले गुरुको कुरा ध्यानपूर्वक सुने र सोधे, गुरुजी, यो लडाइमा कसले जित्ला ? गुरुजीले भन्नुभयो, जसलाई तिमीले खाना दिन्छौ उसैले मात्र जित्छ । खाना दिनु भनेको हामीले खुवाउने ब्वाँसोको कुरामा ध्यान दिने शक्ति छ भन्ने हो । ध्यान दिनुभयो भने ठूलो र बलियो हुँदै जान्छ, त्यसैले क्रोध भन्दा पहिले दया, लोभ भन्दा पहिले उदारता, चिन्ता भन्दा पहिले शान्ति र स्थिरता र ईर्ष्या भन्दा पहिले सद्भाव रोज्नुपर्छ । यसो गर्नाले हाम्रो मन स्वतः प्रफुल्ल हुन थाल्छ जसरी शरीरलाई आराम दियो भने आफै निको हुन थाल्छ । त्यसैगरी, जब कोलाहलबाट मनलाई आराम मिल्छ, त्यो आफैं पवित्र हुन्छ ।
